Adem als brug tussen lichaam, geest en het zenuwstelsel
- Valerie
- 8 dec
- 4 minuten om te lezen
Lichaam, zenuwstelsel en een wijsheid die we ooit al kenden
We ademen ongeveer 20.000 keer per dag. En toch hebben we meestal geen idee hoeĀ we ademen.
We leren het niet op school.
We staan er zelden bij stil wanneer we ons moe, prikkelbaar of angstig voelen.
En vaak merken we onze ademhaling pas op wanneer āhet benauwd wordtā.
Toch is ademhaling veel meer dan een automatische handeling:
het is een van de meest directe bruggen tussen lichaam, geest en het zenuwstelsel.
In dit artikel nodig ik je uit om ademhaling niet te zien als een techniek die je moet toepassen, maar als een intelligente, oeroude functieāeen functie die de weg naar balans al kent, en die we misschien gewoon zijn vergeten te beluisteren.
Leven in anticipatie
We leven in wat we zouden kunnen noemen het tijdperk van anticipatie.
De menselijke geest is een buitengewoon voorspellend systeem.
Dankzij deze eigenschap heeft onze soort kunnen overleven: gevaar inschatten, plannen maken, toekomstige scenarioās bedenken stelde ons in staat ons aan te passen en te groeien.
Het probleem is niet het voorspellen op zich.
Het probleem is nooit stoppen.
Vandaag draait het voorspellende systeem van onze geest voortdurend:
we anticiperen gesprekken
herkauwen het verleden
projecteren ons in de toekomst
creĆ«ren eindeloze āwat alsā¦?ā-scenarioās
Het gevolg is dat we vaak meer in de toekomst leven dan in het huidige moment.
En het lichaamādat alleen hier en nuĀ leeftāvoelt dat.
Wanneer de geest versnelt, verandert de ademhaling.
Ze wordt korter, hoger, sneller.
En het zenuwstelsel krijgt een heel duidelijke boodschap: er is iets onveilig.
Het lichaam liegt niet (maar we luisteren vaak niet)
Het lichaam reageert op stress lang vĆ³Ć³r we het bewust beseffen.
Via ademhaling, hartslag en spierspanning geeft het voortdurend signalen over onze interne toestand.
Maar cultureel zijn we opgevoed om:
door te zetten
vol te houden
verder te gaan
Daardoor verliezen we geleidelijk het contact met een diepere vorm van intelligentie: somatische intelligentie.
Ademhaling is een van haar duidelijkste uitdrukkingen.
Ze verloopt automatisch, maar is ook beĆÆnvloedbaar.
Ze wordt gereguleerd door het autonome zenuwstelsel, maar kan gericht worden via intentie.
Precies die dubbele aard maakt ademhaling zo krachtig.
Bewuste ademhaling als schakelaar van het zenuwstelsel
In tegenstelling tot veel andere lichaamsfuncties biedt ademhaling een unieke mogelijkheid:
het is de enige directe, vrijwillige toegangspoort tot het autonome zenuwstelsel.
We kunnen onze hartslag niet bewust besturen.
We kunnen onze spijsvertering niet met ons denken regelen.
Maar we kunnen wƩl het ritme, de diepte en de kwaliteit van onze ademhaling veranderen.
En elke verandering in ademhaling stuurt een boodschap naar de hersenen:
veiligheid of dreiging
openheid of bescherming
rust of activatie
Langzame, rustige ademhaling ondersteunt regulatie en herstel.
Snelle, oppervlakkige ademhaling houdt het lichaam in waakstand.
De ademhaling weerspiegelt dus niet alleen onze emotionele toestand.
Ze vormtĀ die ook actief.
Een oude wijsheid (geen recente ontdekking)
Dit alles is niet nieuw.
In oude tradities werd ademhaling gezien als levenskracht:
PranaĀ in de yogatraditie
QiĀ in de Chinese geneeskunde
PneumaĀ in de Griekse filosofie
Niet als poƫtische metafoor, maar als directe observatie van het lichaam:
wanneer de adem tot rust komt, wordt ook de geest rustiger;
wanneer de adem onrustig is, staat er innerlijk iets onder spanning.
Eeuwenlang leefde deze kennis voort in filosofische, spirituele en contemplatieve stromingen.Met de opkomst van het moderne denken zijn we echter steeds meer in het hoofd gaan leven, waarbij lichaam en geest, cognitie en fysiologie van elkaar werden gescheiden.
In zekere zin zijn we de adem niet kwijtgeraakt.
We zijn de relatieĀ met de adem kwijtgeraakt.
Vandaag bevestigen neurowetenschap en fysiologie wat het lichaam altijd al wist: ademhaling dient niet alleen om zuurstof op te nemenāze reguleert het hele systeem.
Herinneren, meer dan leren
Wanneer we spreken over bewuste ademhaling, denken we vaak aan iets wat we moeten leren: technieken, ritmes, oefeningen.
En deels klopt dat.Maar vĆ³Ć³r leren komt herinneren.
Herinneren dat:
het lichaam weet hoe het zichzelf kan reguleren
de adem al een instrument van evenwicht is
vertragen geen luxe is, maar een fysiologische noodzaak
Misschien is het probleem niet dat we āverkeerdā ademen.
Misschien ademen we zoals we leven: gehaast, naar voren gericht, zonder pauzes.
En de adem blijft ons, geduldig, een weg terug aanbieden.
Vooruitblik
In het volgende artikel duiken we in de neurowetenschap van de ademhaling:
hoe adem invloed heeft op hersenritmes, bewustzijnstoestanden, creativiteit en stressregulatie.
Voor nu laat ik je achter met een eenvoudige uitnodiging:
zonder iets te veranderen, merk op hoe je ademt terwijl je deze regels leest.
De adem is er al.
Wachtend om gehoord te worden.
Als dit artikel iets bij je heeft geraakt, voel je vrij om het te delen met iemand voor wie dit waardevol kan zijn.
Ademhaling is een krachtig, eenvoudig en altijd beschikbaar hulpmiddel.
Ik werk met bewuste ademhaling, mindfulness en stressregulatie, en begeleid individuen en teams in Belgie, Nederland, Italia en heel Europa naar meer balans, helderheid en aanwezigheid.
Als je voelt dat het tijd is om een traject rond meditatie, ademhaling of stressmanagement te starten of te verdiepen, neem gerust contact op.
Ik denk graag met je mee over wat bij jou past.
Opmerkingen