Burn-out: als je lichaam de noodrem trekt

Wat het is, hoe je het herkent en hoe je er echt uitkomt

Voel je je constant moe, leeg, en alsof je geen energie meer hebt — zelfs na rust?

Misschien is het meer dan stress of vermoeidheid. Misschien is het burn-out.

Burn-out is geen vermoeidheid. Het is geen zwakte. Het is niet alleen stress. Het is een ernstige aandoening, wijdverspreid maar nog steeds onvoldoende begrepen. Helaas ervaren steeds meer mensen burn-out zonder het zelfs maar te beseffen.

In dit artikel help ik je begrijpen wat burn-out is, hoe je de signalen herkent, waarom het verschilt van angst en depressie, en wat je kunt doen om je beter te gaan voelen — beginnend met je lichaam en bewustwording.

Wat is burn-out?

Burn-out is een werkgerelateerd stresssyndroom, erkend door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als beroepsverschijnsel. Het ontstaat uit onbeheersbare chronische stress gerelateerd aan de werkomgeving.

Volgens de WHO uit burn-out zich op drie manieren:

• Fysieke en emotionele uitputting – Je lichaam en geest zijn volledig op.

• Mentaal afstand nemen van het werk (cynisme, onthechting) – Je voelt je losgekoppeld van je werk en mensen.

• Verminderde professionele effectiviteit – Je prestaties nemen af, zelfs al probeer je hard.

  
  

❗ Het is geen ziekte (volgens de WHO) en wordt daarom niet altijd erkend door bedrijfsartsen. Wat is de situatie in België en Nederland?

Burn-out in België en Nederland

In Nederland wordt burn-out erkend als beroepsziekte. Volgens het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) kan burn-out geregistreerd worden wanneer deze grotendeels veroorzaakt wordt door werkgerelateerde psychosociale risicofactoren zoals hoge werkdruk, weinig autonomie en gebrek aan sociale steun. Bedrijfsartsen hebben een meldingsplicht bij het NCvB, wat bijdraagt aan preventieve maatregelen en beleidsvorming.

In België is de situatie anders. Burn-out staat niet op de officiële lijst van erkende beroepsziekten, maar wordt wel erkend als werkgerelateerde ziekte door het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico's (Fedris). Hoewel er geen automatische financiële compensatie is, biedt Fedris wel preventie- en begeleidingstrajecten aan voor werknemers met burn-outklachten.

Burn-out ≠ Angst ≠ Depressie

Laten we de verschillen helder maken:

• Depressie is een stemmingsstoornis, die medische en psychologische aanpak vereist.

• Angst is een reactie op diepe angst, manifesteert zich lichamelijk en vereist emotionele regulering.

• Burn-out is een aanpassingsstoornis door langdurige onbalans tussen stress en herstel.

  
  

Het lichaam geeft eerst op; denken lukt niet meer, het lichaam roept: “Basta”. Daar begint alles.

Persoonlijke kenmerken die burn-out versterken

Naast externe factoren verhogen bepaalde persoonlijke eigenschappen het risico op burn-out:

• Perfectionisme – de lat altijd te hoog leggen.

• Overmatige verantwoordelijkheid – het gevoel dat alles van jou afhangt.

• Extreem altruïsme – altijd zorgen voor anderen, jezelf vergeten.

• Behoefte aan controle – moeite met loslaten.

• Onbegrensde ambitie – altijd meer willen, zonder pauze.

  
  

Deze eigenschappen zijn niet “verkeerd”, maar kunnen zonder bewustzijn problematisch worden. Ze ontstaan vaak in de kindertijd als reactie op hoge verwachtingen, strenge regels, prestatiedruk en behoefte aan goedkeuring.

Ook onze cultuur, die productiviteit, succes en snelheid verheerlijkt, draagt eraan bij dat we onze grenzen negeren.

👉 Het goede nieuws? Je kunt deze eigenschappen veranderen in bewuste hulpmiddelen door ze te herkennen en te verzorgen.

Genezen van burn-out: start bij je lichaam

Stap 1 – Stoppen (het moeilijkste) Bij burn-out is het sympathische zenuwstelsel voortdurend actief, alsof je altijd alert bent. Bewust stoppen is essentieel maar uitdagend. Wanneer heb jij jezelf voor het laatst écht toestemming gegeven om te stoppen?

Stap 2 – Stress uitschakelen Alleen slapen of vakantie nemen is niet genoeg; leer je lichaam dagelijks te herstellen. Mindfulness is hierbij effectief, net als andere vormen van lichaamsgerichte ontspanning.

Stap 3 – Mindfulness en lichaam Mindfulness betekent bewust zijn van het moment zonder oordeel. Dit helpt om interne veiligheid te creëren waarin lichaam en geest vertragen. Kun jij nog voelen wanneer je lichaam gespannen is? Wanneer voelde jij je voor het laatst écht thuis in jezelf?

Stap 4 – Herprogrammeer je geest Na lichamelijk herstel kun je werken aan mentale aspecten zoals:

• Veranderen van automatische patronen

• Uitdagen van beperkende overtuigingen

• Creëren van gezondere gewoonten

  
  

Mijn persoonlijke verhaal

Tien jaar geleden belandde ik zelf in een burn-out. Ik voelde me opgebrand, leeg, en mijn lichaam gaf duidelijke signalen: gewichtsverlies, constante vermoeidheid en een totaal verlies van vreugde. Ik wilde moeder worden, maar had er de kracht niet meer voor.

Omdat ik geen antwoorden vond in mijn omgeving, begon ik naar binnen te kijken.

Stap voor stap ben ik mezelf gaan herontdekken. Ik liet me opleiden tot stresscoach, verdiepte me in mindfulness en specialiseerde me verder in klinische neuropsychologie en emotioneel welzijn.

De geboorte van mijn dochter werd het kantelpunt. Ik koos bewust voor een nieuwe weg: voor mijn gezondheid, voor haar toekomst. Die keuze heeft mijn leven veranderd. Vandaag begeleid ik anderen in datzelfde proces van bewustwording, heling en groei.

Een verhaal dat misschien ook het jouwe is

Marika, een bijzondere vrouw die ik heb mogen begeleiden, was altijd klaar om anderen te helpen en stond bekend om haar briljante en zorgzame karakter. Maar achter haar krachtige uitstraling voelde ze zich leeg en uitgeput. Samen gingen we een intensief traject aan waarin we stap voor stap werkten aan haar lichaam, emoties en het leren loslaten van wat haar niet meer diende. Marika keerde niet terug naar haar oude leven; ze transformeerde naar een authentieke, zelfverzekerde en gelukkiger versie van zichzelf.

Conclusie: je staat er niet alleen voor

Burn-out hoeft niet het einde te zijn; het kan een nieuw begin betekenen. Een uitnodiging om tempo, prioriteiten en visie te veranderen. Terug naar jezelf. Wil je je energie terugvinden? Zet vandaag de eerste stap. Je hoeft het niet alleen te doen.

💌 Neem contact op als je begeleiding wilt.📲 Deel dit artikel als het je heeft geholpen; het kan het verschil maken voor iemand anders.